PhD student Verina Krasniqi – Mjedra e Kosoves
Çfarë është Glycine Betaine?
Glycine betaine (GB) është një përbërje organike që vepron si “osmoprotectant” në bimë, duke ndihmuar në mbrojtjen e qelizave nga stresi osmotik. Ajo është veçanërisht e rëndësishme për bimët gjatë periudhave të thatësirës, kripësisë së lartë në tokë, dhe temperaturave ekstreme. Kjo përbërje ndihmon bimët të mbajnë ekuilibrin osmotik, duke stabilizuar membranat dhe proteinat qelizore, për të ruajtur funksionet metabolike në kushte të vështira.
Si e Prodhon Glycine Betaine Bima Vetë?
Disa bimë, si spinaqi, panxhari dhe quinoa, prodhojnë glycine betaine natyralisht si një përgjigje ndaj stresit osmotik. Ky proces ndodh përmes dy enzimave kryesore:
- Choline Monooxygenase (CMO): Oksidon kolinën në aldehid betainë.
- Betaine Aldehyde Dehydrogenase (BADH): Shndërron aldehid betainën në glycine betaine.
Megjithatë, bimë si boronicat dhe mjedrat nuk prodhojnë sasi të konsiderueshme të glycine betaine në kushte normale, dhe si rrjedhojë, përfitojnë shumë nga aplikimi i jashtëm i kësaj përbërje, veçanërisht gjatë periudhave të stresit.
Si Aplikohet Glycine Betaine tek Boronicat dhe Mjedrat?
1. Aplikimi (Spërkatje Foliare ose në Tokë)
Glycine betaine mund të aplikohet nga jashtë mbi bimët përmes spërkatjes foliare ose aplikimit në tokë. Kjo është veçanërisht e dobishme në periudha me thatësirë, temperatura të ulëta, ose kripësi të lartë. Aplikimi i jashtëm rrit rezistencën e bimëve ndaj stresit duke përmirësuar ruajtjen e ujit dhe stabilizimin e membranave qelizore, gjë që ndihmon në ruajtjen e prodhimit dhe cilësisë së frutave.
2. Aktivizimi i Prodhimit të Natyrshëm përmes Biostimulantëve
Disa biostimulantë, si ato me bazë aminoacidesh ose ekstrakte algash, mund të rrisin prodhimin e natyrshëm të glycine betaine në bimë duke aktivizuar rrugët metabolike që lidhen me përgjigjen ndaj stresit. Kjo ndihmon boronicat dhe mjedrat të përballojnë më mirë kushtet e vështira mjedisore.
Rëndësia e Glycine Betaine për Boronicat dhe Mjedrat
1. Mbrojtja nga Thatësira dhe Dehidrimi
Boronicat dhe mjedrat janë shumë të ndjeshme ndaj thatësirës, dhe glycine betaine ndihmon në mbajtjen e hidratimit qelizor dhe ruajtjen e ekuilibrit osmotik. Kjo përbërje vepron si një mbrojtës qelizor duke parandaluar humbjen e ujit në kushte stresuese.
2. Rritja e Rezistencës ndaj Temperaturave të Ulëta dhe Kripësisë
Për shkak të strukturës së tyre të ndjeshme, boronicat dhe mjedrat përfitojnë nga glycine betaine që stabilizon membranat qelizore, duke i ndihmuar ato të përballen me ngricat dhe me kripësinë e tokës. Ky stabilizim i membranave dhe qelizave ndihmon në parandalimin e dëmtimeve që mund të ndikojnë në cilësinë e frutave
3. Cilësi dhe Prodhim më i Lartë i Frutave
Në boronica dhe mjedra, aplikimi i glycine betaine përmirëson cilësinë dhe prodhimin e frutave. Ai ndihmon në mbajtjen e madhësisë, përmbajtjes së sheqerit, dhe qëndrueshmërisë së frutave gjatë periudhave të stresit mjedisor. Kjo ndikon në ruajtjen e cilësisë së frutave pas korrjes dhe përmirëson qëndrueshmërinë e tyre
Përfundim
Glycine betaine është një përbërës thelbësor për mbrojtjen dhe performancën e boronicave dhe mjedrave ndaj stresit mjedisor. Përdorimi i jashtëm i kësaj përbërje, si dhe aktivizimi i prodhimit të saj natyror, ndihmon bimët të përballen më mirë me kushtet e vështira mjedisore, duke rritur cilësinë e frutave dhe qëndrueshmërinë e prodhimit. Përdorimi i glycine betaine në bujqësi është një praktikë efektive për të përmirësuar rendimentin dhe cilësinë e kulturave të ndjeshme si boronicat dhe mjedrat.